در ماه‌های گذشته، هالیوود دو فیلم را روانه گیشه‌های سینما کرد. اولی «اوپن‌هایمر» ساخته «کریستوفر نولان» کارگردان نام‌آشنای هالیوودی که حضور نام او در تیتراژ هر فیلمی، فروشش را دو برابر می‌کند و دومین فیلم، «خالق» (The Creator) ساخته «گرت ادواردز» کارگردان انگلیسی عشق سینمای تخیلی که فیلمش بلافاصله دو هفته بعد از اوپن‌هایمر در دسترس مخاطبان قرار گرفت. در این دو فیلم، چند کلیدواژه وجود دارد که با کنار هم قرار دادن آنها شاید بتوان به خوابی رسید که آمریکایی‌ها برای جهانیان دیده‌اند!
ما در این مطلب قصد نقد فنی هیچ یک از این دو فیلم را نداریم، به طور خلاصه اوپن‌هایمر فیلمی خوش‌ساخت، ولی حوصله‌سر‌بر بود که کمتر کسی می‌تواند سه ساعت فیلم را پشت سر هم دیده باشد. خالق هم فیلمی علمی و تخیلی است که با بهره‌گیری از جلوه‌های ویژه، می‌تواند مخاطب را سرجای خود برای 2 ساعت بنشاند. شاید اگر کمی پیگیر اخبار سینما باشید و فیلم‌بین، در جریان تبلیغاتی که هالیوود برای فیلم اوپن‌هایمر کرده بود، قرار گرفته باشید. خود من با دیدن تیزر این فیلم قبل از اکران، اطمینان پیدا کرده بودم که نولان باز هم شاهکاری، مانند فیلم میان‌ستاره‌ای یا شوالیه تاریکی ساخته است، اما وقتی فیلم را دیدم، کاملا ناامید شدم! در دستگاه تبلیغاتی هالیوود دیگر مهم نیست که فیلم چقدر زیباست، آنچه مهم است، الزام دیده شدنش است! به همین دلیل فیلمی ناامیدکننده، مانند اپن‌هایمر امتیازهای بالایی از منتقدان می‌گیرد و با هیچ منطقی نمی‌توان آن را توجیه کرد.
ما یک سناریو داریم، باید یک قلاب بیندازیم و توجه همه را به یک موضوع جلب کنیم. همگان باید اپن‌هایمر را ببینند، با ترفندی که هالیوود به کار برد، تقریباً این فیلم همه جا دیده و پیام آن ارسال شد. در زمانه‌ای که هوش مصنوعی ترند دنیا شده است و از صف نانوایی تا کلاس درس دانشگاه حرف آن است، اوپن‌هایمر اکران می‌شود. این فیلم درباره بمب اتم است، بمب اتم و شکافت هسته‌ای ترند 70 سال پیش دنیا بوده است! درست مانند امروز که هر جا می‌روی، سخن از هوش مصنوعی است، آن روز حرف از بمب اتم و دستیابی به یک سلاح بوده است. یک پایان‌دهنده جنگ، به قول خود غربی‌ها!
اپن‌هایمر در عصر هوش مصنوعی از بمب اتم و سفیدسازی چهره سازندگان آن حرف می‌زند، سازندگانی که چاره‌ای جز ساخت آن نداشته‌اند و گویی حتی صلح امروز دنیا را مدیون آنها هستیم! این فیلم به خوبی بمب اتم و کارکرد آن را در ذهن مخاطب جا می‌اندازد و آنها را آماده دریافت تیر خلاص می‌کند، اما این تیر چه زمانی شلیک می‌شود؟
درست چند هفته بعد از اپن‌هایمر، فیلم خالق با سکانسی از یک خرابی ناشی از بمب هسته‌ای شروع می‌شود. حال به ترند اصلی این روزها باز‌می‌گردیم، هوش مصنوعی! هوش مصنوعی که توانسته است خودمختاری پیدا کند و در ابتدای فیلم عامل شلیک هسته‌ای بیان می‌شود. تا به اینجا هوش مصنوعی سلاح اتمی دنیای آینده بیان می‌شود. سلاحی که در اپن‌هایمر هم سازندگان آن تطهیر شده‌اند و هم ناچاری استفاده از آن با یک سری چرندیات برای مخاطب اثبات شده است.
امروزه، در میان اخبار سخن از خطرهای هوش مصنوعی و امکان نابودی بشر به وسیله آن بسیار زیاد است. بمب اتم، حاصل یک فرآیند کاملاً علمی بوده است، هوش مصنوعی هم حاصل یک فرآیند کاملاً علمی است و این بار آمریکایی‌ها به جای اینکه پس از استفاده به دنبال پاک کردن چهره خود باشند، پیش از استفاده به فکر افتاده‌اند. در خالق، شخصیت اصلی ربات فیلم، یک بچه است که قدرت‌های ماورایی دارد. گویی خالق اوست، رباتی که با هوش مصنوعی به دنبال درک بهشت و مفاهیم انسان‌هاست. رباتی با چهره شرقی، که آمریکایی‌ها به دنبال نابودی آن هستند. جالب نیست؟ خدای جدید از شرق آمده است و آمریکایی‌های همیشه به فکر مردم دنیا، باز هم خود را به خطر می‌اندازند تا جلوی خطر بمب اتم جدید را بگیرند. در واقع، باید گفت خدای جدید اسیر شرقی‌ها شده است و آمریکایی‌ها به دنبال رهایی آن هستند، یا به تعبیر بهتر، قدرت خدایی نباید در اختیار شرقی‌ها قرار گیرد!
کلیدواژه‌هایی که در ابتدای متن گفتیم وجود دارد، پشت سر هم بیان می‌کنیم؛ بمب اتم، هوش مصنوعی، خدای جدید، آمریکای مهربان! اپن هایمر به خوبی بمب اتم را در ذهن مخاطب می‌کارد، خالق به خوبی هوش مصنوعی را با بمب اتم معادل‌سازی می‌کند که به دست انسان‌هایی از شرق زمین افتاده است، همچنین نشان می‌دهد هوش مصنوعی با وجود خطرها و نگرانی‌هایی که درباره‌اش وجود دارد، می‌تواند خدای جدید هم باشد! درست همان‌کاری که با بمب اتم در اپن‌هایمر کرد. نشان داد بمب اتمی که عامل خرابی و بدبختی می‌تواند باشد، به دست چه انسان‌های مهربانی ساخته شده است و گویی که ما باید داوطلب شویم و بگوییم تو رو خدا بر سر ما بمب اتم بریزید! مأموریت تطهیر هوش مصنوعی نابودگر این گونه انجام می‌شود و با خالق نشان دادن آن، انسان‌های دسته دوم چاره‌ای جز اطاعت و نابودی به وسیله آن ندارند! و کلید واژه آخر، آمریکای مهربان که حتی اگر سلاح نابودی بشر هم وجود داشته باشد، تنها در صورتی جهانیان امنیت دارند که در دستان او باشد، بمب اتم و امروزه هوش مصنوعی که در سراسر فیلم خالق، آمریکایی‌ها در شرق زمین به دنبال گرفتن آن از چنگال مردم آنجا هستند و در واقع می‌خواهند نشان دهند که هوش مصنوعی اگر به دست دولت‌هایی، مانند چین و روسیه بیفتد نابودی به بار می‌آورد و ما قهرمانان دنیا هستیم که می‌خواهیم باز هم شما را نجات دهیم! کاش یک نفر به هالیوود دسترسی داشت و به آنها می‌گفت از خودقهرمان‌پنداری خسته نشده‌اید؟ بیش از 100 سال است که تم قهرمانی در تمام ساخته‌های‌تان وجود دارد!
اپن هایمر، خالق و ترند بودن هوش‌مصنوعی را باید در کنار هم دید. هوش مصنوعی بمب اتم دنیای آینده خواهد بود، آینده‌ای دست‌ساز که غربی‌ها و آمریکایی‌ها تلاش می‌کنند ساخته دست آنها باشد و دیگران نقشی در آن نداشته باشند. هوش مصنوعی از یک فرآیند علمی خارج شده و چندین سال است که مانند بمب اتم، دیگر در پنتاگون آزمایش‌های آن دنبال می‌شود. آمریکایی‌ها می‌دانند که مانند آنها دیگر کشورها هم به دنبال رسیدن به AGI هستند. به همین دلیل از الان سند استفاده از آن را به نام خود زده‌اند! AGI یا هوش مصنوعی عمومی حالتی است که یک ربات، کاملاً مانند انسان رفتار می‌کند، خودآگاهی دارد، درک و شعور دارد، تفکر می‌کند و حتی قدرت خلق هم دارد. دنیای آینده ما با هوش‌مصنوعی در هم تنیده خواهد شد، رقابتی که امروزه شکل گرفته است، تنها یک رقابت برای به دست آوردن سهم بازار به وسیله شرکت‌های فناوری نیست، هوش مصنوعی عامل تغییرات بسیار مهمی در دنیا خواهد شد که باید از الان به فکر آن باشیم.
