ممنوعیت ورود اتباع ایرانی به خاک مصر

گروه سیاسی: در حالیکه ایران، سیاست ایجاد رابطه با مصر با پیروزی مرسی را در دستور کار قرار دارد و حتی محمود احمدی نژاد رسما رییس جمهور جدید مصر را برای سفر به ایران دعوت کرده است، اما مرسی هنوز پاسخ مطلوبی به این دعوت نداده و اتفاقا در دستور العملی غیر دیپلماتیک ورود اتباع ایران و عراق را به این کشور ممنوع اعلام کرده است.
به گزارش تعامل، یک منبع مطلع دولتی در مصر خبر داد بر اساس دستور العمل جدید، دولت جدید این کشور ورود اتباع عراقی و ایرانی را به این کشور ممنوع اعلام کرده در حالی که اسرائیلی‌ها همچنان آزادانه اجازه رفت و آمد در مصر را دارند.
از سوی دیگر خبرگزاری براثا، در خبری مرتبط اعلام کرد الیزابت دوم ملکه انگلستان با ارسال نامه‌ای شدید اللحن به مرسی اقدام وی در ممانعت از ورود ایرانی‌ها و عراقی‌ها به خاک مصر را مورد نکوهش قرار داد. این نامه را جیمز وات سفیر انگلیس در قاهره تسلیم محمد عمرو وزیر خارجه مصر کرد. در این نامه که وزارت خارجه انگلیس آن را شدید اللحن توصیف کرده مراتب عدم رضایت مندی دیوان پادشاهی نسبت به برخی تصمیات مرسی از جمله ممنوعیت ورود اتباع عراق و ایران به خاک مصر اعلام شده است. الیزابت از مرسی خواسته است تا ملت‌ها را وارد بازی‌های سیاسی نکند.
ادامه نزدیکی قاهره به واشنگتن
بررسی تحولات جدید مصر بدون ارزیابی رفتار دیپلماتیک رییس جمهور جدید، امکان پذیر نیست. داوداحمدزاده کارشناس مسائل مصر در مورد رویکرد محمد مرسی، رئیس جمهور جدید این کشور در قبال آمریکا در سایت خبری دیپلماسی ایرانی نوشت:
پس از انور سادات، از نظر دولتمردان آمریکایی سیاست‌های منطقه ای آمریکا با حضور مبارک به نحو مطلوبی انجام می‌شد در نزد آمریکایی‌ها مبارک محبوبیتی حتی بیشتر از سادات کسب کرده بود، مبارک در دوره زمامداری سی ساله خویش در جبهه کشورهای محافظه کار عرب به همراهی عربستان تلاش می‌کرد از تقویت موضع جبهه مقاومت به محوریت ایران و سوریه و حزب الله لبنان و حماس جلوگیری کند، لذا هم در جنگ 33 روز 2006 و نیز جنگ نوار غزه هم پیمانی خود را به اسراییل و آمریکا ثابت نمود، از این منظر فروپاشی رژیم مبارک نگرانی‌های امنیتی غرب و اسراییل را در منطقه آشکار نمود.
در انقلاب ژانویه 2011، تا زمان سرنگونی مبارک آمریکا از اتخاذ سیاست قاطع در مورد تحولات مصر خودداری نمود ولی با آشکار شدن ضعف رژیم در کنترل بحران و قطعیت یافتن سقوط وی تلاش کرد که چهره ای دموکراتیک از آمریکا نزد انقلابیون ترسیم نماید و از این رو به نوعی انقلاب و مطالبات مردم را تایید نمود البته در چالش قدرت میان نظامیون و جریان اسلامگرای مصر به رهبری اخوان المسلمین سیاست‌های آمریکایی‌ها همچنان بر تناقض گویی و پنهان کاری استوار گشته بود، بطوریکه آمریکایی‌ها تلاش کردند برای کنترل و مدیریت اوضاع ضمن ارتباط با طرفین منازعه نسبت به حفظ نفوذ سنتی خود در مصر امیدوار باشند از دیگر سو با پیروزی محمد مرسی نامزد جریان اسلام گرا، نگرانی‌های در مورد آینده روابط مصر جدید با آمریکا و سرنوشت پیمان کمپ دیوید بروز کرد، در این میان محمد مرسی رییس جمهور مصر بدلیل مقدورات داخلی و محذورات
بین المللی با واقع بینی تلاش نمود که در سخنرانی‌های خود تعهد و پایبندی خود را نسبت به قراردادهای بین المللی و تداوم روابط با غرب ثابت نماید.
از این رو مرسی در اولین گام دیپلماسی خود به ریاض سفر نمود و به رغم بروز تنش‌های مقطعی در روابط فیمابین از الزام به حفظ و گسترش همکاری‌های دو جانبه گفت و در راستای ارتقای دستگاه دیپلماسی مصر مرسی از سفر هیلاری کلینتون به قاهره استقبال کرد و بر گسترش همه جانبه روابط تاکید کرد ولی چی شده است که مصر به رهبری اخوانی‌ها توان تغییر در سیاست خارجی و رها شدن از الگوهای رفتاری منطقه ای قبلی را در خود نمی‌بینند.
گرچه اخوانی‌ها در طول رقابت با جریان سکولار و ملی بر تکیه بر شعار اصلی خود یعنی اسلام تنها راه حل است بر این نگرانی‌ها دامن می‌زنند و حتی در آن دوره امکان رادیکالیز شدن فضای داخلی مصر و نیز برخورد نظامی‌با اسراییل قابل تصور بود. ولی آنچه مسلم است مصر جدید بدلیل وضعیت بد اقتصادی که گریبانگیر مردم شده است ناچار است از هر گونه آرمانگرایی در سیاست خارجی خودداری کند از سوی دیگر آمریکا به واسطه حفظ قرارداد کمپ دیوید توسط مصر سالانه تقریباً 2 میلیارد دلار کمک بلاعوض در اختیار این کشور قرار می‌دهد، آمریکا در راستای فشار به دولتمردان جدید مصر زمزمه‌های قطع یا کاهش این کمک‌ها را مطرح می‌کند.
در هر صورت مرسی میراث دار اسلاف گذشته خود در حکومت داری است و وابستگی مصر به کمک‌های ایالات متحده از نقاط آسیب پذیر است واشنگتن با آگاهی از این موضوع تلاش می‌کند از این کمک‌ها به عنوان اهرم فشار برای وادار کردن مصر به اجرای سیاست‌های منطقه ای خود استفاده کند، همچنین در تصویب و تایید این کمک‌ها نیز کنگره آمریکا نقش اول را دارد کنگره ای که لابی صهیونیستی در سوق دهی تصمیمات و لحاظ منافع تل آویو تاثیر بسزایی دارد، لذا مصر با رهبری اسلامگرایان هم بی نیاز این کمک‌ها و ارتباط با غرب نیست، به نظر می‌رسد که نزدیکی مورد انتظار مرسی و آمریکا، بیانگر تمایل اسلامگرایان برای تثبیت پایه قدرت مشروع در داخل و کسب منافع اقتصادی در برون رفت از وضعیت موجود باشد.
امید به ترمیم یک رابطه
«مرسی به ایران می‌آید»، «مرسی به ایران نمی‌آید»، «برای حضور در نشست غیرمتعهدها از مرسی دعوت می‌شود»، «چه کسی دعوتنامه احمدی‌نژاد را به مرسی می‌رساند؟». محتوای همه این تیترها این سئوال را می‌آفریند که آیا «رابطه تهران- قاهره دوباره برقرار می‌شود یا نمی‌شود؟». رابطه‌ای که سقوط حسنی مبارک، نویدی به ترمیمش بود اما به پس از ثبات داخلی مصر موکول شد و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری‌ای که پیروزش نامزد اخوان المسلمین بود و انتظار می‌رفت که با روی کار آمدن محمد مرسی، این رابطه روز به روز گرمتر شود.
نخستین آزمون برای محک رابطه‌ای که بیش از سه دهه از قطع آن می‌گذرد، نشست آتی غیرمتعهدها خواهد بود که کرسی ریاست از مصر به ایران تغییر می‌کند. به گفته وزیر امورخارجه رسم بر این است که در هر تجمع بین‌المللی و نشست بین‌المللی یک تروییکا وجود دارد که این تروییکا شامل رییس قبلی، رییس فعلی و رییس آینده‌ آن اجلاس است که اجلاس غیرمتعهدها نیز شامل این موضوع است و ایران باید ریاست این اجلاس را از مصر تحویل بگیرد. علی‌اکبر صالحی که می‌گفت در واقع رییس کشور مصر باید ریاست جنبش را به رییس بعدی بدهد؛ بر این اساس اعلام کرد که «منتظر میزبانی از آقای مرسی در تهران هستیم».
اما سخنگوی دفتر ریاست جمهوری مصر اعلام کرد که دعوت‌نامه‌ای دریافت نشده و مرسی عازم آدیسابابا، پایتخت اتیوپی برای شرکت در نشست سران کشورهای آفریقایی در تاریخ 15 و 16 ژوییه است. محمود احمدی‌نژاد که پیش از این پیروزی مرسی را تلفنی به وی تبریک گفته بود ، بار دیگر در تماسی تلفنی از او برای حضور در ایران و شرکت در اجلاس غیرمتعهدها دعوت کرد.
پس از آن دفتر حافظ منافع ایران در مصر، اعلام کرد که «احمدی‌نژاد و مرسی در اتیوپی با هم دیدار می‌کنند». اما این خبر هم تکذیب شد. خبر بعدی این بود که «مشاور ارشد احمدی‌نژاد برای دیدار با مرسی به مصر می‌رود». سه روز از انتشار این خبر نگذشته بود که این بار شخص فرستنده دعوتنامه تکذیب شد. وزیر امورخارجه در حاشیه جلسه علنی عنوان کرد که نماینده رییس جمهور دعوت‌نامه محمد مرسی را برای شرکت در اجلاس سران جنبش غیرمتعهدها در تهران ارائه خواهد کرد و چند قدم آن سو تر حمید بقایی گفت که هنوز فرستنده این نامه تعیین نشده است. به این ترتیب تلویحا تکذیب شد که مجتبی هاشمی ثمره حامل دعوتنامه احمدی‌نژاد خواهد بود.
تلاش به برقراری رابطه دوباره با مصر از سوی ایران، در حالی صورت می‌گیرد که ایالات متحده آمریکا نیز بی‌تمایل به برقراری رابطه با مصر و حفظ پایگاه پیشین خود در این کشور نیست.